Η Επίδραση του Ορμονικού Ελέγχου Γεννήσεων στον Εγκέφαλο των Εφήβων

Οι ειδικοί σε θέματα αναπαραγωγικής υγείας θεωρούν τα ορμονικά αντισυλληπτικά κατάλληλες επιλογές για τους εφήβους, καθώς προσφέρουν ασφάλεια και εξαιρετικά αποτελεσματική προστασία από την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Ωστόσο, μια πτυχή της επίδρασής τους στο σώμα των εφήβων παραμένει μυστήριο – πώς επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους.

Νέα έρευνα σε νεαρούς αρουραίους συνδέει τις συνθετικές ορμόνες που περιέχονται στα αντισυλληπτικά χάπια, τα αυτοκόλλητα και τις ενέσεις με τη διαταραγμένη μετάδοση σημάτων μεταξύ των κυττάρων του προμετωπιαίου φλοιού, μιας περιοχής του εγκεφάλου που συνεχίζει να αναπτύσσεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εφηβείας. Σε σύγκριση με τους αρουραίους ελέγχου, τα ζώα που λάμβαναν ορμονικά αντισυλληπτικά παρήγαγαν επίσης υψηλότερα επίπεδα της ορμόνης του στρες κορτικοστερόνης, η οποία είναι παρόμοια με την κορτιζόλη στους ανθρώπους.

Οι επιστήμονες του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο ξεκίνησαν αυτή τη γραμμή μελέτης στον προμετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή όπου ρυθμίζεται η διάθεση, επειδή κάποιες προηγούμενες έρευνες έχουν συσχετίσει την πρώιμη εφηβική χρήση ορμονικών αντισυλληπτικών με τον κίνδυνο κατάθλιψης στην ενήλικη ζωή. Αλλά αυτό που είναι πιο σημαντικό, δήλωσαν οι ερευνητές, είναι να μάθουμε πώς ο έλεγχος των γεννήσεων επηρεάζει τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο, ώστε τα άτομα να μπορούν να σταθμίσουν τους κινδύνους και τα οφέλη των επιλογών τους για την αναπαραγωγική υγεία.

“Ο έλεγχος των γεννήσεων είχε σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην υγεία και την αυτονομία των γυναικών – οπότε δεν είναι ότι προτείνουμε στους εφήβους να μην παίρνουν ορμονικά αντισυλληπτικά”, δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Benedetta Leuner, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχολογίας στο Ohio State. “Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να ενημερωθούμε για το τι κάνουν οι συνθετικές ορμόνες στον εγκέφαλο, ώστε να μπορούμε να λαμβάνουμε τεκμηριωμένες αποφάσεις — και αν υπάρχουν κίνδυνοι, τότε αυτό είναι κάτι που πρέπει να παρακολουθείται. Στη συνέχεια, αν αποφασίσετε να χρησιμοποιήσετε ορμονικό έλεγχο γεννήσεων, θα δίνατε μεγαλύτερη προσοχή στα προειδοποιητικά σημάδια, αν γνωρίζατε για πιθανές παρενέργειες που σχετίζονται με τη διάθεση”.

Υπολογίζεται ότι 2 στις 5 έφηβες στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν σεξουαλική επαφή μεταξύ των ηλικιών 15 και 19 ετών και η συντριπτική πλειονότητα χρησιμοποιεί αντισυλληπτικό – συγκεκριμένα προφυλακτικά. Από αυτές που χρησιμοποιούν αντισύλληψη, σχεδόν το 5% χρησιμοποιεί ορμονικά αντισυλληπτικά, γνωστά και ως αντιστρεπτά αντισυλληπτικά μακράς δράσης. Τα προϊόντα αυτά συνταγογραφούνται επίσης για τη θεραπεία της ακμής και των βαριών περιόδων. Παρά τη δημοτικότητά τους, “δεν είναι πολλά γνωστά για το πώς ο ορμονικός έλεγχος των γεννήσεων επηρεάζει τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά των εφήβων”, δήλωσε η συν-συγγραφέας Kathryn Lenz, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχολογίας στο Ohio State. “Η εφηβεία είναι μια κρίσιμα υποερευνημένη περίοδος δραματικής αλλαγής του εγκεφάλου και δραματικής ορμονικής αλλαγής που πραγματικά δεν έχουμε κατανοήσει”.

Οι ερευνητές χορήγησαν σε θηλυκούς αρουραίους έναν συνδυασμό συνθετικών οιστρογόνων και προγεστερόνης που συνήθως περιέχονται στα ορμονικά αντισυλληπτικά για τρεις εβδομάδες, ξεκινώντας περίπου ένα μήνα μετά τη γέννησή τους, μια ηλικία που αντιστοιχεί στην πρώιμη εφηβεία των ανθρώπων. Οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι τα φάρμακα διατάραξαν τον αναπαραγωγικό κύκλο των ζώων – αυτά τα αντισυλληπτικά προϊόντα λειτουργούν σταματώντας τις ωοθήκες από το να παράγουν ορμόνες στα επίπεδα που είναι απαραίτητα για τη δημιουργία ωαρίων και καθιστώντας την επένδυση της μήτρας αφιλόξενη για την εμφύτευση ενός ωαρίου. Τα δείγματα αίματος έδειξαν ότι οι αρουραίοι που έλαβαν θεραπεία παρήγαγαν περισσότερη κορτικοστερόνη από ό,τι τα ζώα που δεν έλαβαν θεραπεία, σημάδι ότι ήταν στρεσαρισμένοι. Και αφού υποβλήθηκαν σε έναν πειραματικό στρεσογόνο παράγοντα και ανάρρωσαν από αυτόν, τα επίπεδα κορτικοστερόνης των αρουραίων που υποβλήθηκαν σε θεραπεία παρέμειναν υψηλά. Τα επινεφρίδιά τους ήταν επίσης μεγαλύτερα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η παραγωγή των ορμονών του στρες ήταν σταθερά υψηλότερη από εκείνη των ζώων ελέγχου.

Μια ανάλυση των δεικτών ενεργοποίησης γονιδίων στον προμετωπιαίο φλοιό των ζώων έδειξε μείωση των διεγερτικών συνάψεων σε αυτή την περιοχή του εγκεφάλου των αρουραίων που έλαβαν θεραπεία σε σύγκριση με τους μάρτυρες, αλλά καμία αλλαγή στις ανασταλτικές συνάψεις – ένα φαινόμενο που θα μπορούσε να δημιουργήσει μια ανισορροπία των φυσιολογικών μοτίβων σηματοδότησης και να οδηγήσει σε τροποποιημένη συμπεριφορά. Η απώλεια μόνο των διεγερτικών συνάψεων στον προμετωπιαίο φλοιό έχει συνδεθεί με την έκθεση σε χρόνιο στρες και την κατάθλιψη σε προηγούμενες έρευνες. “Τι σημαίνει αυτό για τη λειτουργία συγκεκριμένων κυκλωμάτων, δεν γνωρίζουμε ακόμη. Αλλά αυτό μας δίνει μια ένδειξη για το πού πρέπει να κοιτάξουμε στη συνέχεια όσον αφορά τα λειτουργικά αποτελέσματα”, δήλωσε ο Lenz.

Οι ερευνητές προχωρούν σε πρόσθετες μελέτες που στοχεύουν στις επιδράσεις των ορμονικών αντισυλληπτικών στον εγκέφαλο μεταξύ της εφηβείας και της όψιμης εφηβείας – μια δύσκολη εποχή για τη μελέτη του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου, επειδή υφίσταται συνεχείς αλλαγές, δήλωσε ο Leuner. Οι λόγοι πίσω από τις επιδράσεις των φαρμάκων είναι επίσης ένα ανοιχτό ερώτημα. “Πρόκειται για συνθετικές ορμόνες, άρα επηρεάζουν τον εγκέφαλο λόγω των συνθετικών τους ιδιοτήτων ή επηρεάζουν τον εγκέφαλο επειδή εμποδίζουν τις φυσικά παραγόμενες ορμόνες;” είπε. “Είναι δύσκολο να απαντηθεί το ερώτημα, αλλά σημαντικό”, τόνισε.