Νέα μελέτη δείχνει ότι ο εγκλεισμός λόγω COVID-19 γέρασε πρόωρα τους εγκεφάλους των εφήβων

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο εφάρμοσαν περιοριστικά μέτρα – όπως εντολές παραμονής στο σπίτι και κλείσιμο σχολείων – για να μετριάσουν την εξάπλωση της αναπνευστικής νόσου. Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι αυτή η διακοπή της καθημερινής ρουτίνας και των κοινωνικών δραστηριοτήτων είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των εφήβων.

Η εφηβεία, η περίοδος μετάβασης από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση, χαρακτηρίζεται από δραματικές αλλαγές στη συναισθηματική, συμπεριφορική και κοινωνική ανάπτυξη. Είναι επίσης μια περίοδος κατά την οποία αναπτύσσεται η αίσθηση της αυτογνωσίας, της αυτοπεποίθησης και του αυτοελέγχου. Η πανδημία μείωσε την κοινωνική αλληλεπίδραση των εφήβων και οδήγησε σε τεκμηριωμένες αναφορές άγχους, κατάθλιψης και στρες, ιδίως για τα κορίτσια.

Μια νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον,διαπίστωσε ότι η πανδημία οδήγησε επίσης σε ασυνήθιστα επιταχυνόμενη ωρίμανση του εγκεφάλου των εφήβων. Η ωρίμανση αυτή ήταν πιο έντονη στα κορίτσια. Όταν μετρήθηκε με βάση τον αριθμό των ετών της επιταχυνόμενης ανάπτυξης του εγκεφάλου, η μέση επιτάχυνση ήταν 4,2 έτη στις γυναίκες και 1,4 έτη στους άνδρες.

«Θεωρούμε την πανδημία COVID-19 ως κρίση υγείας», δήλωσε η Patricia Kuhl, επικεφαλής συγγραφέας και συνδιευθύντρια του Ινστιτούτου Μάθησης και Επιστημών του Εγκεφάλου του UW (I-LABS), “αλλά γνωρίζουμε ότι προκάλεσε άλλες βαθιές αλλαγές στη ζωή μας, ειδικά για τους εφήβους”.

Η ωρίμανση του εγκεφάλου μετράται από το πάχος του εγκεφαλικού φλοιού, του εξωτερικού στρώματος ιστού στον εγκέφαλο. Ο εγκεφαλικός φλοιός φυσιολογικά λεπταίνει με την ηλικία, ακόμη και στους εφήβους. Το χρόνιο στρες και οι αντιξοότητες είναι γνωστό ότι επιταχύνουν τη λέπτυνση του φλοιού, η οποία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για την ανάπτυξη νευροψυχιατρικών και συμπεριφορικών διαταραχών. Πολλές από αυτές τις διαταραχές, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, εμφανίζονται συχνά κατά την εφηβεία – με τις γυναίκες να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Η έρευνα του UW ξεκίνησε το 2018 ως διαχρονική μελέτη 160 εφήβων ηλικίας 9 έως 17 ετών, με αρχικό στόχο την αξιολόγηση των αλλαγών στη δομή του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της τυπικής εφηβείας. Η κοόρτη επρόκειτο να επιστρέψει το 2020, αλλά η πανδημία καθυστέρησε τις επαναληπτικές εξετάσεις μέχρι το 2021. Μέχρι τότε, η αρχική πρόθεση να μελετηθεί η τυπική ανάπτυξη των εφήβων δεν ήταν πλέον βιώσιμη.

«Μόλις ξεκίνησε η πανδημία, αρχίσαμε να σκεφτόμαστε ποιες εγκεφαλικές μετρήσεις θα μας επέτρεπαν να εκτιμήσουμε τι είχε κάνει στον εγκέφαλο ο αποκλεισμός από την πανδημία», δήλωσε η Neva Corrigan, επικεφαλής συγγραφέας και ερευνήτρια στο I-LABS. Και αναρωτήθηκε: «Τι σήμαινε για τους εφήβους μας να βρίσκονται στο σπίτι και όχι στις κοινωνικές τους ομάδες – όχι στο σχολείο, όχι στα αθλήματα, όχι στην παρέα;».

Χρησιμοποιώντας τα αρχικά δεδομένα του 2018, οι ερευνητές δημιούργησαν ένα μοντέλο της αναμενόμενης λέπτυνσης του φλοιού κατά την εφηβική ηλικία. Στη συνέχεια εξέτασαν εκ νέου τους εγκεφάλους των εφήβων, πάνω από το 80% των οποίων επέστρεψαν για τη 2η σειρά μετρήσεων.

Οι εγκέφαλοι των εφήβων έδειξαν ένα γενικό φαινόμενο επιταχυνόμενης αραίωσης κατά την εφηβεία, αλλά αυτό ήταν πολύ πιο έντονο στις γυναίκες. Τα φαινόμενα λέπτυνσης του φλοιού στις γυναίκες παρατηρήθηκαν σε όλο τον εγκέφαλο, σε όλους τους λοβούς και στα δύο ημισφαίρια. Στους άνδρες, τα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν μόνο στον οπτικό φλοιό.

Ο μεγαλύτερος αντίκτυπος στους εγκεφάλους των γυναικών σε αντίθεση με τους εγκεφάλους των ανδρών θα μπορούσε να οφείλεται στις διαφορές στη σημασία της κοινωνικής αλληλεπίδρασης για τα κορίτσια σε σχέση με τα αγόρια, δήλωσε η Kuhl.

Πρόσθεσε ότι οι γυναίκες έφηβοι συχνά βασίζονται περισσότερο στις σχέσεις με άλλα κορίτσια, δίνοντας προτεραιότητα στην ικανότητα να συγκεντρώνονται, να μιλούν μεταξύ τους και να μοιράζονται συναισθήματα. Τα αγόρια τείνουν να συγκεντρώνονται για σωματική δραστηριότητα.

«Οι έφηβοι πραγματικά περπατούν σε τεντωμένο σχοινί, προσπαθώντας να οργανώσουν τη ζωή τους», δήλωσε η Patricia Kuhl. «Βρίσκονται κάτω από τεράστια πίεση. Τότε χτυπάει μια παγκόσμια πανδημία και οι συνήθεις δίαυλοι εκτόνωσης του στρες τους χάνονται. Αυτές οι διέξοδοι εκτόνωσης δεν υπάρχουν πια, αλλά η κοινωνική κριτική και οι πιέσεις παραμένουν λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό που φαίνεται να έχει κάνει η πανδημία είναι να απομονώσει τα κορίτσια. Όλοι οι έφηβοι απομονώθηκαν, αλλά τα κορίτσια υπέφεραν περισσότερο. Επηρέασε τον εγκέφαλό τους πολύ πιο δραματικά».

«Ο εγκεφαλικός φλοιός είναι απίθανο να γίνει και πάλι παχύτερος», δήλωσε η Patricia Kuhl, «Αλλά η πιθανότητα ανάκαμψης μπορεί να λάβει τη μορφή βραδύτερης αραίωσης με την πάροδο του χρόνου, μετά την επιστροφή των φυσιολογικών κοινωνικών αλληλεπιδράσεων και διεξόδων. Θα χρειαστούν περαιτέρω έρευνες για να διαπιστωθεί αν ισχύει κάτι τέτοιο», συμπλήρωσε.

«Είναι πιθανό να υπάρξει κάποια ανάκαμψη», δήλωσε η Kuhl. «Από την άλλη πλευρά, είναι επίσης πιθανό να φανταστούμε ότι η ωρίμανση του εγκεφάλου θα παραμείνει επιταχυνόμενη σε αυτούς τους εφήβους».

«Σε ηλικιωμένους πληθυσμούς, οι μετρήσεις της γνωστικής λειτουργίας του εγκεφάλου, όπως η ταχύτητα επεξεργασίας και η ικανότητα ολοκλήρωσης τυπικών εργασιών, συσχετίζονται με το πόσο έχει αραιώσει ο εγκεφαλικός φλοιός. Αυτού του είδους τα δεδομένα δεν είναι ακόμη διαθέσιμα για τους εφήβους«, δήλωσε η Patricia Kuhl, «αλλά θα μπορούσε να είναι ο στόχος της μελλοντικής έρευνας».

«Η πανδημία παρείχε μια δοκιμαστική περίπτωση για την ευθραυστότητα του εγκεφάλου των εφήβων», είπε η Patricia Kuhl. Και κατέληξε: «Η έρευνά μας εισάγει ένα νέο σύνολο ερωτήσεων σχετικά με το τι σημαίνει να επιταχύνουμε τη διαδικασία γήρανσης στον εγκέφαλο. Όλες οι καλύτερες έρευνες εγείρουν βαθιά νέα ερωτήματα και νομίζω ότι αυτό κάναμε εδώ».