Παρορμητικότητα στην εφηβεία: Πως συνδέεται με μεταγενέστερες διαταραχές συμπεριφοράς

Οι τάσεις παρορμητικότητας στην πρώιμη εφηβεία συνδέονται με μια ποικιλία κακών αποτελεσμάτων στην μετέπειτα εφηβεία, συμπεριλαμβανομένης της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας και της διαταραχής χρήσης αλκοόλ. Ωστόσο, όταν οι νέοι φτάσουν στη μέση εφηβεία, μπορεί να είναι πολύ αργά για να στοχεύσουμε στην παρορμητικότητα ώστε να αποτρέψουμε την ανάπτυξη αυτών των διαταραχών συμπεριφοράς.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει τη σχέση μεταξύ παρορμητικότητας και αυτών των διαταραχών, αλλά όχι τον τρόπο με τον οποίο εκτυλίσσεται. Τώρα, μια νέα μελέτη που βασίζεται σε δεδομένα παρακολούθησης εκατοντάδων νέων της Φιλαδέλφειας περιγράφει λεπτομερώς την πολύπλοκη διαδρομή που συνδέει την παρορμητικότητα, τη χρήση αλκοόλ και την αντικοινωνική συμπεριφορά.

Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η στόχευση των εφήβων που παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα παρορμητικότητας στην πρώιμη εφηβεία θα μπορούσε να σταματήσει μια αλυσιδωτή αλυσίδα γεγονότων που οδηγεί σε αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας (APD) και διαταραχή χρήσης αλκοόλ (AUD) στην όψιμη εφηβεία.

«Τα παιδιά με προβλήματα ελέγχου των παρορμήσεων διατρέχουν κίνδυνο για ποικίλες αρνητικές συνέπειες, όπως η χρήση ναρκωτικών, η συμπεριφορά που εκδηλώνεται και η αντικοινωνική συμπεριφορά», αναφέρει ο συν-συγγραφέας της μελέτης Dan Romer, διευθυντής έρευνας του Κέντρου Δημόσιας Πολιτικής Annenberg του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. Και συμπληρώνει: «Αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι πρέπει να αρχίσετε να μετριάζετε την παρορμητικότητα προτού αρχίσει να επηρεάζει συμπεριφορές που οδηγούν σε διαταραχές χρήσης ουσιών και αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Από τη στιγμή που οι έφηβοι βρίσκονται σε τροχιά εμπλοκής σε αυτές τις συμπεριφορές, μπορεί να γίνει πιο δύσκολο να προλάβουμε τις διαταραχές αργότερα στην εφηβεία από ό,τι είναι να θεραπεύσουμε την ίδια την παρορμητικότητα».

Η μελέτη ανοικτής πρόσβασης, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο Journal of Adolescent Health, διεξήχθη από ερευνητές του Κέντρου Δημόσιας Πολιτικής Annenberg (APPC), του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, του Πανεπιστημίου του Όρεγκον και του Νοσοκομείου Παίδων της Φιλαδέλφειας.

Η μελέτη της τροχιάς της Φιλαδέλφειας

Η μελέτη βασίζεται σε δεδομένα από τη μελέτη “Philadelphia Trajectory Study”, μια μελέτη έξι κυμάτων κατά τη διάρκεια της οποίας οι συμμετέχοντες ηλικίας 10 έως 12 ετών έπαιρναν συνεντεύξεις ετησίως από το 2004 έως το 2010, με τελική διετή παρακολούθηση το 2012. Η παρούσα μελέτη βασίζεται σε δεδομένα αυτοαναφοράς πέντε ετών, από τα κύματα 3 έως 6. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου κύματος οι συμμετέχοντες ήταν 18 έως 21 ετών. Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από 364 εφήβους (στο κύμα 3) διαφορετικής εθνοτικής προέλευσης.

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι, εξ όσων γνωρίζουν, «αυτή είναι η πρώτη μελέτη που διερευνά τις κλιμακούμενες μεσολαβητικές συνδέσεις μεταξύ παρορμητικότητας, χρήσης αλκοόλ και αντικοινωνικής συμπεριφοράς κατά την εφηβεία».

Εφηβική παρορμητικότητα και αντικοινωνική συμπεριφορά

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι από την πρώιμη έως τη μέση εφηβεία, οι αλλαγές στην παρορμητικότητα προέβλεπαν αλλαγές στην αντικοινωνική συμπεριφορά και τη χρήση αλκοόλ. Αλλά από τη στιγμή που οι συμμετέχοντες είχαν φτάσει στη μέση και ύστερη εφηβεία, οι αλλαγές στην παρορμητικότητα δεν προέβλεπαν πλέον αυτές τις συμπεριφορές. Αντίθετα, ήταν η εμπλοκή σε αντικοινωνική συμπεριφορά που προέβλεπε τα μετέπειτα συμπτώματα τόσο της χρήσης αλκοόλ όσο και των αντικοινωνικών διαταραχών προσωπικότητας.

«Είναι επίσης σημαντικό να στοχεύσουμε στην αντικοινωνική συμπεριφορά για να διακόψουμε τον καταρράκτη που προβλέπει τόσο τη διαταραχή χρήσης αλκοόλ όσο και την αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας», λέει η επικεφαλής συγγραφέας, Ivy Defoe, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ και πρώην μεταδιδακτορική συνεργάτης στο Κέντρο Δημόσιας Πολιτικής Annenberg.

Και συμπληρώνει: «Στην πραγματικότητα, η μελέτη έδειξε ότι οι αυξήσεις στην αντικοινωνική συμπεριφορά στα μέσα και τέλη της εφηβείας προέβλεπαν περαιτέρω αυξήσεις και στην παρορμητικότητα. Αυτό συνάδει με τη θεωρία της επισήμανσης που υποδηλώνει ότι τα άτομα που επιδεικνύουν αντικοινωνική συμπεριφορά χαρακτηρίζονται στη συνέχεια ως “αντικοινωνικά” ή “παραβάτες των κανόνων”, γεγονός που τα αναγκάζει να επιδεικνύουν περαιτέρω χαρακτηριστικά που σχετίζονται με μια τέτοια συμπεριφορά».

Ενόψει της κρίσης ψυχικής υγείας μεταξύ των εφήβων, είναι κρίσιμο να εντοπιστούν οι νέοι με καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε μεταγενέστερες διαταραχές. Ο έλεγχος για τέτοιες καταστάσεις είναι ένας τρόπος για να ειδοποιηθούν οι γονείς για τους κινδύνους και να παραπεμφθούν οι νέοι για θεραπεία. Όπως είπαν οι ερευνητές, «η έγκαιρη παρέμβαση είναι κρίσιμη για την περαιτέρω αποφυγή των συνεπειών της παρορμητικότητας, οι οποίες είναι πιο δύσκολο να αντιστραφούν όταν έχει αναπτυχθεί ψυχοπαθολογία». Τέτοιες παρεμβάσεις, είπαν οι ερευνητές, θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν εκπαίδευση ενσυνειδητότητας και παρεμβάσεις με βάση την οικογένεια, στις οποίες οι γονείς και οι φροντιστές εργάζονται για να βοηθήσουν το παιδί τους να ξεπεράσει τις επιβλαβείς παρορμητικές τάσεις.

Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες προέρχονταν από οικογένειες με χαμηλό-μεσαίο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο (SES). Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση ήταν σημαντικός παράγοντας πρόβλεψης της παρορμητικότητας σε κάθε κύμα της μελέτης. «Η μελλοντική έρευνα θα μπορούσε να διερευνήσει περαιτέρω τους μηχανισμούς με τους οποίους η πρώιμη έκθεση σε κοινωνικοοικονομικά μειονεκτήματα επηρεάζει την αυξημένη παρορμητικότητα κατά την εφηβεία, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στην εκτελεστική λειτουργία του παιδιού και στις συμπεριφορές των γονέων», δήλωσαν οι ερευνητές.