3 μύθοι για τη συμπεριφορά των εφήβων

Συχνά οι γονείς αγχώνονται για τη συμπεριφορά των έφηβων παιδιών τους και μπαίνουν στη διαδικασία να εξετάσουν τι είναι σωστό και τι όχι. Βέβαια, αυτό μπορεί να αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, παγίδα, καθώς ποιος ορίζει το σωστό και το λάθος και με τι κριτήρια ένας γονιός μπορεί να είναι αντικειμενικός; Χωρίς δηλαδή να λάβει υπόψη του τα δικά του βιώματα, τα στερεότυπα της κοινωνίας, ακόμα και τη γενική ηθική. Συχνά λοιπόν, η κριτική της συμπεριφοράς μπορεί να παρερμηνευτεί και να βγουν λανθασμένες εικασίες και συμπεράσματα.

1. Η συμπεριφορά του εφήβου παιδιού είναι σκόπιμη

Μπορεί να είναι μικρή μεν, αλλά παρηγοριά δε, καθώς είναι γεγονός πως στις περισσότερες περιτπώσεις, το παιδί στην εφηβεία δεν έχει κάποια σκοπιμότητα – ή δόλο – που να σχετίζεται με τη συμπεριφορά του. Αντιθέτως. έχει ελάχιστο έλεγχο πάνω στην κακή ή απότομη συμπεριφορά του. Δεν προσπαθεί να χειραγωγήσει τους γύρω του, αλλά ούτε κάθεται και σκαρφίζεται με τις ώρες τρόπους για να ενοχλήσει-βασανίσει τους γονείς του. Στην πραγματικότητα, το ίδιο το παιδί είναι θύμα της εφηβείας καθ’ αυτής – και των όποιων αλλαγών αυτή μπορεί να επιφέρει. Απλά βιώνει ένα συναισθηματικό, ψυχολογικό και βιολογικό «roller coaster» που δεν ξέρει πως να το διαχειριστεί. Και στη διαδρομή υπάρχουν φίλοι, οικογένεια, καθηγητές, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με τις ψυχολογικές μεταπτώσεις, τα ξεσπάσματα θυμού, την εσωτερίκευση συναισθημάτων κ.ο.κ. Μέσα σε όλη αυτή τη διαδικασία επίσης, οι εγκεφαλικές αλλαγές για τον/την έφηβο.η είναι εκτεταμένες: ταχύτερη ανάπτυξη των περιοχών και των λειτουργιών του εγκεφάλου που αυξάνουν την παρορμητικότητα, την ανάληψη κινδύνων και την επιρροή από τους συνομηλίκους. Εκείνες οι περιοχές της δομής και των λειτουργιών του εγκεφάλου που ιδανικά θα έπρεπε να είναι εδραιωμένες, όπως ο αυτοέλεγχος, η αυτοσυγκράτηση και η λήψη ορθολογικών αποφάσεων, τίθενται σε slow-motion και θα είναι πλήρως ανεπτυγμένες στην μετέπειτα εφηβεία. Γι’ αυτό οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν πως το παιδί του βιώνει τόσες αλλαγές και πως δεν έχουν ένα διακόπτη on/off για να ελέγχουν όποτε επιθυμούν τη συμπεριφορά τους. Επομένως, χρειάζεται υπομονή και επιμονή… Και απ’ τις δύο πλευρές!

2. Η λογική με τον έφηβο θα βοηθήσει να βελτιωθεί η συμπεριφορά του εφήβου

Η αυξημένη διορατικότητα του γονιού ως προς το τι συμβαίνει με έναν έφηβο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα επηρεάσει θετικά τη συμπεριφορά και τη στάση του. Και αυτό συμβαίνει δε, ανεξαρτήτως ηλικίας. Επιπλέον, η λογική, αν και σπάνια πείθει κάποιον να κάνει κάτι με το ζόρι, όπως το να γυμναστεί, να διαβάσει, να κοιμηθεί νωρίς κ.ο.κ., είναι μια πολύ σοφή πρακτική. Ειδικά λαμβάνοντας υπόψη τις αναπτυξιακές αλλαγές που αντιμετωπίζει ένα παιδί εφηβικής ηλικίας. Επομένως, είναι υπέροχο οι γονείς να αντιμετωπίζουν με καθαρό μυαλό, λογικά επιχειρήματα και ειλικρίνεια τα παιδιά τους. Αργά ή γρήγορα και το ίδιο το παιδί θα το αντιληφθεί και θα το εκτιμήσει. Η απουσία εντάσεων και ξεσπασμάτων από πλευράς των γονιών βοηθά επίσης το παιδί να διαχειριστεί καλύτερα το άγχος του, να είναι πιο ήρεμο και να επιλύει πιο αποτελεσματικά τα προβλήματα του. Όλο αυτό συμβάλει στην καλύτερη, πιο ουσιαστική και ειλικρινή σχέση γονέα-παιδιού.

3. Η τιμωρία θα αλλάξει τις συμπεριφορές και τις στάσεις από τις οποίες θέλετε να απαλλαγείτε.

Η φυσική αντίδραση ενός γονιέα είναι να δείξει στον έφηβο ότι οι δύσκολες ή απότομες συμπεριφορές έχουν συνέπειες και τιμωρούνται. Ωστόσο, η τιμωρία από ήπια (σύντομη απώλεια προνομίων, λεκτική επίπληξη) έως πιο αυστηρή (φωνές, τεράστια απώλεια προνομίων, άσχημο λεξιλόγιο, χτυπήματα), δεν πρόκειται να επιφέρει αλλαγές στη συμπεριφορά ή τη στάση τους, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Στην περίπτωση των εφήβων, η τιμωρία μπορεί ακόμα και να επιδεινώσει την κατάσταση. Οι έφηβοι μπορεί απλώς να απομονωθούν ακόμη περισσότερο και να έχουν ακόμη λιγότερο χρόνο με την οικογένεια και την παρουσία ενός γονέα. Αυτό θα μειώσει τις πιθανότητες θετικής επιρροής. Επομένως, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και ψύχραιμοι χειρισμοί.